Najlepszy poradnik dotyczący rozmowy kwalifikacyjnej

Zostałeś zaproszony na rozmowę o pracę? Gratulacje! To z pewnością dzięki doskonale napisanemu CV. Teraz czas pójść na rozmowę kwalifikacyjną i wywrzeć tak świetne wrażenie, że wszyscy inni kandydaci zostaną skreśleni, prawda?

Zebraliśmy 18 porad mówiących, co zrobić przed rozmową kwalifikacyjną, w jej trakcie i po niej, aby zostać zatrudnionym. Dotyczą wszystkiego, co istotne: jak się ubrać, co powiedzieć i zrobić. Podsuwamy nawet wskazówki na temat tego, co najlepiej zjeść przed rozmową kwalifikacyjną i jak dobrze się wyspać w przeddzień rozmowy kwalifikacyjnej.

Poprosiliśmy również kilku ekspertów zajmujących się rozmowami kwalifikacyjnymi, aby podzielili się z nami swoimi radami.

Na co zwracają uwagę pracodawcy podczas rozmowy kwalifikacyjnej?

Możliwe, że wstępna rozmowa o pracę odbędzie się przez telefon albo w formie wideokonferencji. Nie oznacza to, że możesz zachowywać się z pełną swobodą: na rozmowę kwalifikacyjną włóż długie spodnie! Szorty są bez wątpienia wygodne, ale absolutnie nie nadają się na rozmowę o pracę.

Zazwyczaj rozmowa kwalifikacyjna w biurze trwa około 45 minut do godziny. Chociaż może się wydawać długa, tak naprawdę rekruter nie ma zbyt wiele czasu, aby w pełni ocenić, czy jesteś odpowiednią osobą na stanowisko. Poza odpowiedziami na pytania będzie też zwracać uwagę na następujące rzeczy:

• Wygląd
• Język ciała
• Pewność siebie
• Wiedzę

Nasze wskazówki pomogą Ci spełnić wymagania w tych obszarach. Zanim do nich przejdziemy, powinieneś zdać sobie sprawę z tego, że rozmowa kwalifikacyjna to coś więcej niż odpowiadanie na szereg pytań.

Jak przygotować się do rozmowy?

Prawdopodobnie słyszałeś powiedzenie Benjamina Franklina: „Nie przygotowując się, skazujesz się na porażkę”. Być może słyszałeś również wypowiedź popularnej amerykańskiej autorki Stephanie Perkins (lub inne jej wersje): „Pierwsze wrażenie można zrobić tylko raz”.

Oba sformułowania są bardzo trafne i oba są prawdziwe: chociaż będą inne rozmowy kwalifikacyjne, to ta jedna już się więcej nie powtórzy, jeśli nie pójdzie Ci dobrze. W dniach przed rozmową kwalifikacyjną przygotuj się, by zrobić dobre wrażenie. Oto, jak:

1. Poznaj firmę, do której aplikujesz

Dowiedz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć o firmie i stanowisku, na które aplikujesz. Dzięki internetowi zadanie to stało się obecnie łatwiejsze niż kiedykolwiek. Gdzie szukać informacji o działalności i kulturze organizacyjnej firmy, jej osiągnięciach i publicznym wizerunku?

• Oficjalna strona firmy — Przeczytaj dokładnie każdą podstronę, aby poznać zespół, zrozumieć historię firmy i jej usługi. Zajrzyj też na jej profile w mediach społecznościowych — linki do nich znajdziesz na stronie internetowej firmy. Media społecznościowe dadzą Ci wyobrażenie o kulturze firmy i sposobie, w jaki firma prezentuje się publicznie. Strona firmowa LinkedIn zawiera również linki do profili pracowników. Możesz na nie zajrzeć, aby się przekonać, jak opisują swoje role zawodowe. Podczas researchu poświęć czas na śledzenie kont firmy, polubienie jej postów lub pozostawienie gdzieniegdzie swojego komentarza. Dzięki temu możesz zostać zauważony jeszcze przed rozmową o pracę. Nie przesadzaj jednak. Polubienie, udostępnianie i komentowanie wszystkiego może wydawać się oznaką desperacji.
• Google — Bo jednak Google to Google. Wyszukuj wszelkie informacje o firmie i komunikaty prasowe, zwłaszcza najnowsze.
• GoWork — Miliony pracowników na świecie korzysta z tej platformy, aby przeglądać informacje o firmach i przedstawiać swoje doświadczenia z pracodawcami. Poszukaj firmy i zobacz, co mają o niej do powiedzenia obecni i poprzedni pracownicy. Prawdopodobnie natkniesz się na informacje, których nie znajdziesz na stronie internetowej firmy lub w mediach społecznościowych. Możesz nawet znaleźć kilka pytań, które menedżerowie zatrudniający zadają podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Pamiętaj jednak, że nie wszystkie negatywne opinie są w 100% prawdą.

Zrób sobie „ściągawkę” w formie najważniejszych punktów. Jeśli rekruter zapyta, co wiesz o firmie, wykorzystaj wiedzę.

Sam kilka lat temu zostałem zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną na stanowisko copywritera w firmie e-commerce. Kilka dni przed spotkaniem przeczytałem artykuł o tym, jak firma wprowadzała specjalny system zarządzania treścią (CMS). Udało mi się poruszyć ten temat podczas rozmowy, aby zademonstrować własne kwalifikacje.

2. Wykuj swoje CV na pamięć

Informacje zawarte na Twoim CV będą często wracać podczas rozmowy o pracę. Kierownik ds. rekrutacji odniesie się do nich w swoich pytaniach, więc musisz być gotowy, aby przekonująco na nie odpowiedzieć. Wydrukuj CV i dokładnie je przeczytaj, aby dobrze utkwiło Ci w pamięci. Przygotuj się na opisanie swojej kariery zawodowej, a także posiadanych umiejętności.

3. Trening, trening, trening

Dopiero na rozmowie poznasz pytania, które zada Ci rekruter. Wiele z nich można jednak przewidzieć, ponieważ pytania zadawane podczas rozmów kwalifikacyjnych są do siebie zwykle podobne.

Oto pierwsza dziesiątka najczęściej zadawanych pytań na rozmowach kwalifikacyjnych na całym świecie:

• Opisz siebie.
• Jakie są Twoje mocne strony?
• Jakie są Twoje słabe strony?
• Dlaczego powinniśmy Cię zatrudnić?
• Gdzie widzisz siebie za pięć lat? A za dziesięć lat?
• Dlaczego interesuje Cię praca w [tu wstaw nazwę firmy]?
• Jakie są Twoje oczekiwania dotyczące wynagrodzenia?
• Co Cię motywuje?
• Co możesz nam zaoferować, czego nie może ktoś inny?
• Opowiedz o osiągnięciu, z którego jesteś najbardziej dumny

Oprócz standardowych pytań możesz oczekiwać pytań o konkretne, praktyczne sytuacje. Mają one sprawdzić, czy potrafisz rozwiązywać problemy i czy pasujesz do zespołu.

Na przykład, jeśli jesteś na rozmowie kwalifikacyjnej na stanowisko kierownicze, osoba prowadząca rozmowę może zadać Ci pytanie dotyczące przywództwa: „Zauważasz, że członek Twojego zespołu nie wykonuje poleceń i wydaje się być stale rozkojarzony lub niezainteresowany. Co byś zrobił w tej sytuacji?” Albo: „Dwóch członków twojego zespołu nie dogaduje się i przychodzi do Ciebie, by na siebie nawzajem narzekać. Jak rozwiązałabyś ten problem?”

Zapisz swoje odpowiedzi na te pytania i przećwicz je na głos w lustrze. Gdy będziesz zadowolony ze swoich odpowiedzi, poproś znajomego, aby odegrał rolę osoby prowadzącej rozmowę i je skomentował. Im swobodniej odpowiadasz, tym większą będziesz miał pewność siebie, kiedy te pytania rzeczywiście pojawią się podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Notując pytania, pamiętaj o tym, co wiesz o kulturze firmy.

4. Przygotuj własne pytania

Rozmowa kwalifikacyjna działa w obie strony: odpowiadasz na pytania, ale masz też okazję zadać kilka własnych. Twój rozmówca będzie oczekiwał, że to zrobisz. Właśnie ta część rozmowy kwalifikacyjnej może zadecydować o Twoim sukcesie, zatem zastanów się dokładnie, o co zapytać.

Twoje pytania powinny wskazywać na zainteresowanie stanowiskiem i firmą. Unikaj wcześniej omówionych tematów lub rzeczy, które mogą świadczyć o braku zainteresowania lub nieznajomości etyki pracy

Oto kilka pytań, które zadziałają na Twoją korzyść:

• Czy może Pan/Pani opowiedzieć więcej o codziennych obowiązkach na stanowisku?
• Jakie rodzaje szkoleń są dostępne dla pracowników?
• Jak opisałby Pan/opisałaby Pani kulturę pracy w firmie?
• Jakie wyzwania napotyka Pan/Pani na swoim stanowisku?
• Jak mierzą Państwo i oceniają wyniki?
• Czy istnieje możliwość awansu w przyszłości?
• Jakie cechy są niezbędne, aby odnieść sukces na tym stanowisku?

Poniżej pytania, których zadawania należy unikać:

• Czym zajmuje się Państwa firma?
• Ile godzin tygodniowo będę musiał pracować?
• Czy mogę pracować zdalnie?
• Jaką otrzymam pensję?
• Kiedy mogę zaplanować urlop?
• Czy dostałem pracę?

Na wypadek, gdyby menedżer ds. rekrutacji dał Ci chwilę na coś dodatkowego, przygotuj prezentację końcową o tym, dlaczego doskonale nadajesz się na stanowisko, o które się ubiegasz. To jedna z najważniejszych informacji do przekazania podczas rozmowy.

5. Zaplanuj podróż

Czy wiesz, gdzie znajduje się firma i jak się do niej dostać? Dojedziesz tam samochodem czy transportem publicznym? Sprawdź, ile trwa podróż, i postaraj się dotrzeć do firmy 10-15 minut przed planowaną rozmową.

Zaplanuj dojazd na rozmowę z wyprzedzeniem i wypróbuj trasę na tydzień przed rozmową o pracę. Jeśli korzystasz z transportu publicznego, zapisz, w który pociąg czy autobus musisz wsiąść i o której musisz wyruszyć, aby dotrzeć na miejsce w odpowiednim czasie. I miej plan awaryjny, który uwzględnia wszelkie opóźnienia spowodowane na przykład zamknięciem dróg czy objazdem. To może wydawać się przesadą, ale dzięki zaplanowaniu podróży oszczędzisz sobie dodatkowego stresu w dniu rozmowy.

Jeśli wydarzy się coś, na co nie masz wpływu, i spowoduje, że się spóźnisz, zadzwoń do menedżera ds. zatrudniania i go o tym powiadom. Takie rzeczy się zdarzają i większość ludzi wykaże w takiej sytuacji zrozumienie. Uprzedzenie o spóźnieniu pokazuje, że szanujesz ich czas.

6. Co ze sobą wziąć?

Odkurz swoją najszykowniejszą torbę lub aktówkę i włóż do niej:

• Pięć kopii swojego CV;
• Długopis i zeszyt do robienia notatek;
• Pisemną wersję pytań, które zamierzasz zadać;
• Listę referencji;
• Miętówki.

7. Wyśpij się

W noc poprzedzającą rozmowę o pracę z pewnością będziesz podekscytowany lub zdenerwowany. To normalne, ale postaraj się dobrze się wyspać, najlepiej pełne osiem godzin.

Oto kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby się zrelaksować i wyciszyć:

• Weź ciepłą kąpiel lub prysznic. Brytyjski lekarz Karan Raj twierdzi, że ciepły prysznic lub kąpiel trwająca od 5 do 15 minut regulują temperaturę ciała na tyle, że poczujesz się przyjemnie senny.
• Wyłącz wszystkie urządzenia z ekranem co najmniej na godzinę (jeszcze lepiej – dwie!) przed snem.
• Poczytaj książkę (drukowaną, nie e-booka).

8. Przygotuj wcześniej swój strój

Przygotuj swój ubiór wieczorem w dniu poprzedzającym rozmowę o pracę. Upewnij się, że nie jest on pognieciony, dziurawy czy zaplamiony, a buty są czyste, wypastowane i nieuszkodzone. 

W co się ubrać? Dopasuj się do stylu firmy. Jeśli wybierasz się do korporacji, najlepszy będzie tradycyjny strój biznesowy – garnitur, koszula, krawat i eleganckie buty dla mężczyzn; garnitur, sukienka, bluzka, spódnica lub żakiet oraz eleganckie buty dla kobiet. Najbardziej odpowiednie kolory to szary, granatowy, czarny i biały. Jeśli firma jest bardziej kreatywna, prawdopodobnie będziesz mógł wybrać strój nieco bardziej na luzie.

Twój ubiór może mieć duże znaczenie. Badania pokazują, że łatwiej jest znaleźć pracę kandydatom, którzy atrakcyjnie wyglądają. Jeśli nie wiesz, w co się ubrać, zadzwoń do pracodawcy i zapytaj. Jeśli nie możesz się tego dowiedzieć, zachowaj ostrożność i postępuj formalnie. Lepiej być ubranym zbyt szykownie, niż niewystarczająco elegancko, bo oznacza to, że się starasz. Niechlujny ubiór może sprawiać wrażenie, że ci nie zależy.

9. Zjedz zdrowe śniadanie rano przed rozmową kwalifikacyjną

Śniadanie jest najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia, szczególnie w dniu rozmowy o pracę. Pożywne, zdrowe śniadanie doda ci energii i zwiększy koncentrację. Zrezygnuj zatem z niezdrowych, zbyt tłustych lub słodkich zapychających potraw. Zamiast tego dostarcz organizmowi białko, dobre tłuszcze, pożywne węglowodany oraz owoce i warzywa.

10. Zachowaj spokój

Wdech. Wydech. Wdech przez nos, wydech przez usta. Zanim wejdziesz do budynku, znajdź spokojne miejsce, aby zebrać myśli, odetchnąć i się uspokoić. Możesz w tym celu zastosować praktykę STOP:

• Stań. Zatrzymaj się. Przestań robić to, czym aktualnie się zajmujesz.
• Teraz weź oddech.
• Obserwuj. Zauważ, czego doświadczasz w swoim ciele, w świadomości i emocjach.
• Pójdź dalej. Wróć do tego, co robiłeś ze świadomością tego, co zaobserwowałeś.

Uświadom sobie, że rozmowa kwalifikacyjna to nie przesłuchanie, tylko spotkanie mające na celu ustalenie, czy Ty i firma do siebie pasujecie. A co najważniejsze, pamiętaj, że cokolwiek się w życiu wydarzy – ostatecznie wszystko dobrze się ułoży. Przeszedłeś już wiele, przez to też przejdziesz, niezależnie od wyniku. Nie wyolbrzymiaj problemu, spójrz na to w szerszej perspektywie i nie martw się na wyrost.

Co robić podczas rozmowy kwalifikacyjnej

Dobra, jesteś w pełnej gotowości. Dotarłeś wcześnie na miejsce i jesteś gotowy do startu. Oto, co powinieneś zrobić, gdy rozmowa się rozpocznie.

11. Upewnij się, że dobrze wyglądasz

Chociaż wszyscy twierdzimy, że nie oceniamy ludzi po ich wyglądzie, to właśnie tak robimy. Zgodnie z badaniami nasz wygląd ma bezpośredni związek z oferowaną nam pracą i dochodami. Kiedy wejdziesz do pokoju, prowadzący rozmowę najprawdopodobniej podświadomie obejrzy Cię z góry do dołu – wszyscy to robimy. Odpowiedni wygląd jest niezbędny do zrobienia dobrego wrażenia.

Upewnij się też, że masz ułożone włosy, czyste paznokcie i świeży oddech (tutaj przydadzą się miętówki). Jeśli przyjedziesz wcześniej na rozmowę kwalifikacyjną, skorzystaj z łazienki i w razie potrzeby doprowadź się do porządku przed spotkaniem rekrutera. Pamiętaj, że to właśnie elegancki wygląd może Cię wyróżnić spośród innych kandydatów.

12. Zaprezentuj dobre maniery

Maniery mają wielkie znaczenie. Nic nie kosztują, ale mogą zdziałać cuda, na przykład zjednać Ci menedżera ds. zatrudnienia i całą firmę. Bądź uprzejmy i traktuj z szacunkiem każdą spotkaną osobę, od ochroniarza na parkingu przez recepcjonistkę po pracowników na korytarzu. Pozdrów wszystkich uśmiechem i uprzejmym „Dzień dobry”. Możesz się spodziewać, że potencjalny pracodawca poprosi te osoby o informację zwrotną.

13. Opanuj do perfekcji mowę ciała

To, czego nie mówisz podczas rozmowy o pracę, jest równie ważne jak to, co mówisz. Badania sugerują, że mowa ciała odpowiada za 50% do 70% całej komunikacji. Twoja mimika, gesty i postawa powiedzą menedżerowi ds. rekrutacji bardzo wiele. Musisz zrobić wrażenie osoby pewnej siebie i przystępnej już w chwili wejścia do pokoju, w którym odbywa się rozmowa.

• Zacznij od uśmiechu i ciepłego powitania. Uściśnij mocno dłoń (ale nie próbuj zmiażdżyć nikomu palców) i przedstaw się. Powiedz menedżerowi ds. rekrutacji, jak miło go poznać.
• Przez cały czas utrzymuj kontakt wzrokowy, przerywając go jedynie po to, aby nie wpatrywać się w kogoś zbyt nachalnie, co mogłoby wystraszyć. To pokaże, że jesteś zainteresowany i zwracasz uwagę na innych.
• Usiądź prosto z łopatkami ściągniętymi do tyłu. Oznacza to życzliwość i otwartość.
• Nie krzyżuj rąk ani nóg, aby nie sprawiać wrażenia, że się bronisz lub zamykasz na otoczenie.

14. Bądź sobą

W tej sytuacji – podczas rozmowy kwalifikacyjnej – trudno jest w pełni zrelaksować się i być sobą, ale nie powinieneś też udawać, że jesteś kimś innym. Rekruter próbuje dowiedzieć się, czy będziesz pasować do firmy i zespołu, a próba udawania kogoś innego zadziała na Twoją niekorzyść, jeśli dostaniesz stanowisko.

Najlepszym sposobem na autentyczność jest po prostu prawdomówność. Tam, gdzie to możliwe, zawsze podawaj przykłady potwierdzające Twoje umiejętności i osiągnięcia. Nie bój się przyznać, jeśli nie możesz odpowiedzieć na jakieś pytanie. Szczerość jest zawsze lepsza niż udawanie, a menedżer ds. rekrutacji będzie Cię za to szanował.

15. Bądź zwięzły w swoich odpowiedziach

Czas ma kluczowe znaczenie podczas rozmowy kwalifikacyjnej, więc umiejętność elokwentnego i zwięzłego mówienia jest jedną z najważniejszych umiejętności, dzięki której możesz zostać zatrudniony. Menedżer ds. rekrutacji chce dowiedzieć się jak najwięcej o Tobie i Twoich kompetencjach. Udzielaj krótkich odpowiedzi na temat i odnoś się do pytania, które Ci zadano. Anegdoty o tym, jak rozwiązałeś problem, podjąłeś wyzwanie, poprowadziłeś zespół, zrobiłeś coś interesującego lub popełniłeś błąd, są w porządku. Twoje opowieści nie powinny jednak ciągnąć się bez końca ani być chaotyczne. Oto kilka sposobów, aby przejść od razu do sedna:

• Zbierz kilka najważniejszych punktów, które chcesz poruszyć w przypadku typowych pytań podczas rozmowy (patrz punkt 3).
• Przed udzieleniem odpowiedzi poświęć kilka sekund na namysł. Wykorzystaj ten czas na powtórzenie w głowie pytania i zebranie myśli, zanim zaczniesz odpowiadać.
• Załóż zegarek i zorientuj się subtelnie, ile czasu zajmuje Ci odpowiedź na pytanie. Dwie minuty będą idealne.

16. Nie mów źle o obecnych lub byłych pracodawcach

Rozmowa kwalifikacyjna dotyczy tego, jak możesz dopasować się do zespołu i pomóc w rozwiązywaniu problemów – i tego należy się trzymać. Nawet jeśli Twoje doświadczenia były szczególnie nieprzyjemne, negatywne wypowiedzi na temat byłych współpracowników lub szefów mogą sprawić, że menedżer ds. rekrutacji zacznie się zastanawiać:

• Jak wyglądała sytuacja z perspektywy drugiej strony?
• Czy tę osobę da się zadowolić?
• Czy nie żywi ona nierealistycznych oczekiwań wobec szefa? Czy nie będzie obciążeniem dla zespołu?
• Czy rzuci pracę u nas, gdy coś jej się nie spodoba?
• Czy kiedyś i o mnie będzie się źle wysławiać?
• Dlaczego ta osoba nie zdaje sobie sprawy z tego, że nie powinno się mówić takich rzeczy?

Chyba nie chcesz, aby menedżer ds. rekrutacji tak o Tobie myślał podczas rozmowy kwalifikacyjnej? Jeśli czujesz się zniechęcony na swoim obecnym stanowisku lub pokrzywdzony traktowaniem u poprzedniego pracodawcy, przekształć to w coś pozytywnego. Porozmawiaj o tym, co wyniosłeś z tej sytuacji, i zaznacz, że ta nowa szansa jest właściwym wyzwaniem na właściwym etapie Twojej kariery.

Co robić po rozmowie kwalifikacyjnej

Wyszedłeś z rozmowy i masz dobre przeczucia. Poszło świetnie. Ale nie wiesz na pewno, czy dostałaś tę pracę. Oto, co robić dalej:

17. Oceń, jak Ci poszło

Zaraz po zakończeniu rozmowy oceń, jak Ci poszło. Zanotuj pytania, które otrzymałeś, wraz z odpowiedziami. Przydadzą Ci się, jeśli odbędzie się kolejna rozmowa. Zastanów się też, co przegapiłeś lub powinieneś był powiedzieć, abyś to naprawić lub uzupełnić na kolejnym etapie rekrutacji.

Jeśli nie przejdziesz do dalszego etapu, nie bierz tego zbytnio do siebie. Chociaż w tej chwili możesz się rzeczywiście czuć beznadziejnie, to z pewnością czeka na Ciebie więcej lepszych okazji.

18. Co dalej?

Skontaktuj się z menedżerem ds. rekrutacji – wyślij mu e-mail z podziękowaniem za rozmowę kwalifikacyjną. Zrób to tak szybko, jak to możliwe, najlepiej jeszcze tego samego dnia. Dzięki temu zostaniesz zapamiętany i zrobisz dobre wrażenie. Twój e-mail powinien być zwięzły. Pokaż menedżerowi ds. rekrutacji, że szanujesz jego czas, wykorzystując jednocześnie okazję, aby wspomnieć o następujących punktach:

• Na przykład o wspólnym mianowniku, który znaleźliście podczas rozmowy kwalifikacyjnej, jakiejś historii lub podobnych zainteresowaniach. Może rozmawialiście o rodzinie, zwierzętach lub pogodzie? Wszystko, co było charakterystyczne dla tej konkretnej rozmowy kwalifikacyjnej, może sprawić, że zostaniesz zapamiętany.
• Dlaczego uważasz, że pasujesz do firmy i chciałbyś dołączyć do zespołu. Przypomnij, w jaki sposób Twoje umiejętności i zainteresowania sprawiają, że jesteś odpowiednim kandydatem na to konkretne stanowisko
• Wszelkich informacjach, których możesz użyć jako argumentów na swoją korzyść, a których nie wymieniłeś podczas rozmowy kwalifikacyjnej — na przykład podaj link lub zaprezentuj próbkę wykonanej przez Ciebie pracy, która odnosi się do problemu, z którym boryka się firma.
• Jeśli spotkałeś się lub rozmawiałeś z innymi pracownikami podczas swojej wizyty w firmie, rozważ wysłanie e-maila z wyrazami wdzięczności również tym osobom. To może Ci tylko pomóc.

Jeśli będziesz mieć tyle szczęścia, że otrzymasz wiele ofert pracy, będziesz musiał którąś/któreś odrzucić. Zrób to delikatnie i profesjonalnie. To pomoże zachowaniu dobrych relacji z firmą – nigdy nie wiadomo, kiedy wasze ścieżki ponownie się skrzyżują. Oto nasze najważniejsze wskazówki dotyczące odrzucenia oferty pracy.