Zostałeś zaproszony na rozmowę o pracę? Gratulacje! To z pewnością dzięki doskonale napisanemu CV. Teraz czas pójść na rozmowę kwalifikacyjną i wywrzeć tak świetne wrażenie, że wszyscy inni kandydaci zostaną skreśleni, prawda?
Zebraliśmy 18 porad mówiących, co zrobić przed rozmową kwalifikacyjną, w jej trakcie i po niej, aby zostać zatrudnionym. Dotyczą wszystkiego, co istotne: jak się ubrać, co powiedzieć i zrobić. Podsuwamy nawet wskazówki na temat tego, co najlepiej zjeść przed rozmową kwalifikacyjną i jak dobrze się wyspać w przeddzień rozmowy kwalifikacyjnej.
Poprosiliśmy również kilku ekspertów zajmujących się rozmowami kwalifikacyjnymi, aby podzielili się z nami swoimi radami.
Możliwe, że wstępna rozmowa o pracę odbędzie się przez telefon albo w formie wideokonferencji. Nie oznacza to, że możesz zachowywać się z pełną swobodą: na rozmowę kwalifikacyjną włóż długie spodnie! Szorty są bez wątpienia wygodne, ale absolutnie nie nadają się na rozmowę o pracę.
Zazwyczaj rozmowa kwalifikacyjna w biurze trwa około 45 minut do godziny. Chociaż może się wydawać długa, tak naprawdę rekruter nie ma zbyt wiele czasu, aby w pełni ocenić, czy jesteś odpowiednią osobą na stanowisko. Poza odpowiedziami na pytania będzie też zwracać uwagę na następujące rzeczy:
Nasze wskazówki pomogą Ci spełnić wymagania w tych obszarach. Zanim do nich przejdziemy, powinieneś zdać sobie sprawę z tego, że rozmowa kwalifikacyjna to coś więcej niż odpowiadanie na szereg pytań.
Prawdopodobnie słyszałeś powiedzenie Benjamina Franklina: „Nie przygotowując się, skazujesz się na porażkę”. Być może słyszałeś również wypowiedź popularnej amerykańskiej autorki Stephanie Perkins (lub inne jej wersje): „Pierwsze wrażenie można zrobić tylko raz”.
Oba sformułowania są bardzo trafne i oba są prawdziwe: chociaż będą inne rozmowy kwalifikacyjne, to ta jedna już się więcej nie powtórzy, jeśli nie pójdzie Ci dobrze. W dniach przed rozmową kwalifikacyjną przygotuj się, by zrobić dobre wrażenie. Oto, jak:
Dowiedz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć o firmie i stanowisku, na które aplikujesz. Dzięki internetowi zadanie to stało się obecnie łatwiejsze niż kiedykolwiek. Gdzie szukać informacji o działalności i kulturze organizacyjnej firmy, jej osiągnięciach i publicznym wizerunku?
Wykorzystaj opinie anonimowych pracowników, aby uchronić się przed pracą w podejrzanym miejscu. Jeśli w wielu recenzjach mowa o podobnym problemie, może warto będzie spytać o to rekrutera... Albo zrezygnować z oferty, która najwyraźniej jest scamem.
Zrób sobie „ściągawkę” w formie najważniejszych punktów. Jeśli rekruter zapyta, co wiesz o firmie, wykorzystaj wiedzę.
Sam kilka lat temu zostałem zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną na stanowisko copywritera w firmie e-commerce. Kilka dni przed spotkaniem przeczytałem artykuł o tym, jak firma wprowadzała specjalny system zarządzania treścią (CMS). Udało mi się poruszyć ten temat podczas rozmowy, aby zademonstrować własne kwalifikacje.
Informacje zawarte na Twoim CV będą często wracać podczas rozmowy o pracę. Kierownik ds. rekrutacji odniesie się do nich w swoich pytaniach, więc musisz być gotowy, aby przekonująco na nie odpowiedzieć. Wydrukuj CV i dokładnie je przeczytaj, aby dobrze utkwiło Ci w pamięci. Przygotuj się na opisanie swojej kariery zawodowej, a także posiadanych umiejętności.
Napisz CV w taki sposób, by rekruterzy mieli ciekawy punkt wyjścia do rozmowy. Dzięki temu będziesz wiedzieć, czego się spodziewać. Rekruterzy nie zawsze mają jednak czas na dokładne przeczytanie Twojego CV przed rozmową o pracę. W takiej sytuacji unikaj odpowiedzi typu „Te informacje można znaleźć w moim CV”. Zamiast tego przygotuj krótką, rzeczową odpowiedź.
Dopiero na rozmowie poznasz pytania, które zada Ci rekruter. Wiele z nich można jednak przewidzieć, ponieważ pytania zadawane podczas rozmów kwalifikacyjnych są do siebie zwykle podobne.
Oto pierwsza dziesiątka najczęściej zadawanych pytań na rozmowach kwalifikacyjnych na całym świecie:
Przygotuj się na wszystkie z tych pytań, nawet jeśli niektóre nie wydają ci się najmądrzejsze. Czasem najważniejsze jest, by odpowiednio się zaprezentować, a nie szczegółowa wizja przyszłości czy to, za jakie zwierzę się uważasz.
Oprócz standardowych pytań możesz oczekiwać pytań o konkretne, praktyczne sytuacje. Mają one sprawdzić, czy potrafisz rozwiązywać problemy i czy pasujesz do zespołu.
Na przykład, jeśli jesteś na rozmowie kwalifikacyjnej na stanowisko kierownicze, osoba prowadząca rozmowę może zadać Ci pytanie dotyczące przywództwa: „Zauważasz, że członek Twojego zespołu nie wykonuje poleceń i wydaje się być stale rozkojarzony lub niezainteresowany. Co byś zrobił w tej sytuacji?” Albo: „Dwóch członków twojego zespołu nie dogaduje się i przychodzi do Ciebie, by na siebie nawzajem narzekać. Jak rozwiązałabyś ten problem?”
Zapisz swoje odpowiedzi na te pytania i przećwicz je na głos w lustrze. Gdy będziesz zadowolony ze swoich odpowiedzi, poproś znajomego, aby odegrał rolę osoby prowadzącej rozmowę i je skomentował. Im swobodniej odpowiadasz, tym większą będziesz miał pewność siebie, kiedy te pytania rzeczywiście pojawią się podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Notując pytania, pamiętaj o tym, co wiesz o kulturze firmy.
Rozmowa kwalifikacyjna działa w obie strony: odpowiadasz na pytania, ale masz też okazję zadać kilka własnych. Twój rozmówca będzie oczekiwał, że to zrobisz. Właśnie ta część rozmowy kwalifikacyjnej może zadecydować o Twoim sukcesie, zatem zastanów się dokładnie, o co zapytać.
Twoje pytania powinny wskazywać na zainteresowanie stanowiskiem i firmą. Unikaj wcześniej omówionych tematów lub rzeczy, które mogą świadczyć o braku zainteresowania lub nieznajomości etyki pracy
Oto kilka pytań, które zadziałają na Twoją korzyść:
Poniżej pytania, których zadawania należy unikać:
Na wypadek, gdyby menedżer ds. rekrutacji dał Ci chwilę na coś dodatkowego, przygotuj prezentację końcową o tym, dlaczego doskonale nadajesz się na stanowisko, o które się ubiegasz. To jedna z najważniejszych informacji do przekazania podczas rozmowy.
Czy wiesz, gdzie znajduje się firma i jak się do niej dostać? Dojedziesz tam samochodem czy transportem publicznym? Sprawdź, ile trwa podróż, i postaraj się dotrzeć do firmy 10-15 minut przed planowaną rozmową.
Zaplanuj dojazd na rozmowę z wyprzedzeniem i wypróbuj trasę na tydzień przed rozmową o pracę. Jeśli korzystasz z transportu publicznego, zapisz, w który pociąg czy autobus musisz wsiąść i o której musisz wyruszyć, aby dotrzeć na miejsce w odpowiednim czasie. I miej plan awaryjny, który uwzględnia wszelkie opóźnienia spowodowane na przykład zamknięciem dróg czy objazdem. To może wydawać się przesadą, ale dzięki zaplanowaniu podróży oszczędzisz sobie dodatkowego stresu w dniu rozmowy.
Jeśli wydarzy się coś, na co nie masz wpływu, i spowoduje, że się spóźnisz, zadzwoń do menedżera ds. zatrudniania i go o tym powiadom. Takie rzeczy się zdarzają i większość ludzi wykaże w takiej sytuacji zrozumienie. Uprzedzenie o spóźnieniu pokazuje, że szanujesz ich czas.
Jeśli rozmowa odbędzie się zdalnie, przygotuj się do niej w podobny sposób: zawczasu pobierz odpowiedni program i wypróbuj kamerkę, mikrofon i połączenie internetowe. Ostatnie, czego potrzebujesz, to aktualizacja systemu tuż przed zaplanowaną rozmową z rekruterem.
Odkurz swoją najszykowniejszą torbę lub aktówkę i włóż do niej:
W noc poprzedzającą rozmowę o pracę z pewnością będziesz podekscytowany lub zdenerwowany. To normalne, ale postaraj się dobrze się wyspać, najlepiej pełne osiem godzin.
Oto kilka rzeczy, które możesz zrobić, aby się zrelaksować i wyciszyć:
Przygotuj swój ubiór wieczorem w dniu poprzedzającym rozmowę o pracę. Upewnij się, że nie jest on pognieciony, dziurawy czy zaplamiony, a buty są czyste, wypastowane i nieuszkodzone.
W co się ubrać? Dopasuj się do stylu firmy. Jeśli wybierasz się do korporacji, najlepszy będzie tradycyjny strój biznesowy – garnitur, koszula, krawat i eleganckie buty dla mężczyzn; garnitur, sukienka, bluzka, spódnica lub żakiet oraz eleganckie buty dla kobiet. Najbardziej odpowiednie kolory to szary, granatowy, czarny i biały. Jeśli firma jest bardziej kreatywna, prawdopodobnie będziesz mógł wybrać strój nieco bardziej na luzie.
Twój ubiór może mieć duże znaczenie. Badania pokazują, że łatwiej jest znaleźć pracę kandydatom, którzy atrakcyjnie wyglądają. Jeśli nie wiesz, w co się ubrać, zadzwoń do pracodawcy i zapytaj. Jeśli nie możesz się tego dowiedzieć, zachowaj ostrożność i postępuj formalnie. Lepiej być ubranym zbyt szykownie, niż niewystarczająco elegancko, bo oznacza to, że się starasz. Niechlujny ubiór może sprawiać wrażenie, że ci nie zależy.
Śniadanie jest najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia, szczególnie w dniu rozmowy o pracę. Pożywne, zdrowe śniadanie doda ci energii i zwiększy koncentrację. Zrezygnuj zatem z niezdrowych, zbyt tłustych lub słodkich zapychających potraw. Zamiast tego dostarcz organizmowi białko, dobre tłuszcze, pożywne węglowodany oraz owoce i warzywa.
Oto kilka propozycji pożywnego, ale lekkiego śniadania:
Jeśli rozmowa kwalifikacyjna odbywa się później w ciągu dnia, możesz zjeść na lunch łososia, kurczaka lub jajka. Dodaj do tego zielone warzywa takie jak brokuły, jarmuż, groszek czy szpinak. Nie jedz niczego, co ma intensywny zapach (jak na przykład cebula albo czosnek) ani niczego, co powoduje gazy, jak fasola i brukselka. Nadmiar węglowodanów – duże ilości ziemniaków, białego chleba lub makaronu – wywołuje senność, zatem zachowaj umiar.
Picie wody jest ważne, ale nie pij jej zbyt dużo, żebyś nie musiał co kilka minut biegać do ubikacji. Możesz napić się kawy, ale także z umiarem — jedna filiżanka 30 minut przed rozmową o pracę może sprawić, że będziesz mniej zmęczony i bardziej czujny.
Wdech. Wydech. Wdech przez nos, wydech przez usta. Zanim wejdziesz do budynku, znajdź spokojne miejsce, aby zebrać myśli, odetchnąć i się uspokoić. Możesz w tym celu zastosować praktykę STOP:
Uświadom sobie, że rozmowa kwalifikacyjna to nie przesłuchanie, tylko spotkanie mające na celu ustalenie, czy Ty i firma do siebie pasujecie. A co najważniejsze, pamiętaj, że cokolwiek się w życiu wydarzy – ostatecznie wszystko dobrze się ułoży. Przeszedłeś już wiele, przez to też przejdziesz, niezależnie od wyniku. Nie wyolbrzymiaj problemu, spójrz na to w szerszej perspektywie i nie martw się na wyrost.
Dobra, jesteś w pełnej gotowości. Dotarłeś wcześnie na miejsce i jesteś gotowy do startu. Oto, co powinieneś zrobić, gdy rozmowa się rozpocznie.
Chociaż wszyscy twierdzimy, że nie oceniamy ludzi po ich wyglądzie, to właśnie tak robimy. Zgodnie z badaniami nasz wygląd ma bezpośredni związek z oferowaną nam pracą i dochodami. Kiedy wejdziesz do pokoju, prowadzący rozmowę najprawdopodobniej podświadomie obejrzy Cię z góry do dołu – wszyscy to robimy. Odpowiedni wygląd jest niezbędny do zrobienia dobrego wrażenia.
Upewnij się też, że masz ułożone włosy, czyste paznokcie i świeży oddech (tutaj przydadzą się miętówki). Jeśli przyjedziesz wcześniej na rozmowę kwalifikacyjną, skorzystaj z łazienki i w razie potrzeby doprowadź się do porządku przed spotkaniem rekrutera. Pamiętaj, że to właśnie elegancki wygląd może Cię wyróżnić spośród innych kandydatów.
Maniery mają wielkie znaczenie. Nic nie kosztują, ale mogą zdziałać cuda, na przykład zjednać Ci menedżera ds. zatrudnienia i całą firmę. Bądź uprzejmy i traktuj z szacunkiem każdą spotkaną osobę, od ochroniarza na parkingu przez recepcjonistkę po pracowników na korytarzu. Pozdrów wszystkich uśmiechem i uprzejmym „Dzień dobry”. Możesz się spodziewać, że potencjalny pracodawca poprosi te osoby o informację zwrotną.
To, czego nie mówisz podczas rozmowy o pracę, jest równie ważne jak to, co mówisz. Badania sugerują, że mowa ciała odpowiada za 50% do 70% całej komunikacji. Twoja mimika, gesty i postawa powiedzą menedżerowi ds. rekrutacji bardzo wiele. Musisz zrobić wrażenie osoby pewnej siebie i przystępnej już w chwili wejścia do pokoju, w którym odbywa się rozmowa.
W tej sytuacji – podczas rozmowy kwalifikacyjnej – trudno jest w pełni zrelaksować się i być sobą, ale nie powinieneś też udawać, że jesteś kimś innym. Rekruter próbuje dowiedzieć się, czy będziesz pasować do firmy i zespołu, a próba udawania kogoś innego zadziała na Twoją niekorzyść, jeśli dostaniesz stanowisko.
Najlepszym sposobem na autentyczność jest po prostu prawdomówność. Tam, gdzie to możliwe, zawsze podawaj przykłady potwierdzające Twoje umiejętności i osiągnięcia. Nie bój się przyznać, jeśli nie możesz odpowiedzieć na jakieś pytanie. Szczerość jest zawsze lepsza niż udawanie, a menedżer ds. rekrutacji będzie Cię za to szanował.
Czas ma kluczowe znaczenie podczas rozmowy kwalifikacyjnej, więc umiejętność elokwentnego i zwięzłego mówienia jest jedną z najważniejszych umiejętności, dzięki której możesz zostać zatrudniony. Menedżer ds. rekrutacji chce dowiedzieć się jak najwięcej o Tobie i Twoich kompetencjach. Udzielaj krótkich odpowiedzi na temat i odnoś się do pytania, które Ci zadano. Anegdoty o tym, jak rozwiązałeś problem, podjąłeś wyzwanie, poprowadziłeś zespół, zrobiłeś coś interesującego lub popełniłeś błąd, są w porządku. Twoje opowieści nie powinny jednak ciągnąć się bez końca ani być chaotyczne. Oto kilka sposobów, aby przejść od razu do sedna:
Rozmowa kwalifikacyjna dotyczy tego, jak możesz dopasować się do zespołu i pomóc w rozwiązywaniu problemów – i tego należy się trzymać. Nawet jeśli Twoje doświadczenia były szczególnie nieprzyjemne, negatywne wypowiedzi na temat byłych współpracowników lub szefów mogą sprawić, że menedżer ds. rekrutacji zacznie się zastanawiać:
Chyba nie chcesz, aby menedżer ds. rekrutacji tak o Tobie myślał podczas rozmowy kwalifikacyjnej? Jeśli czujesz się zniechęcony na swoim obecnym stanowisku lub pokrzywdzony traktowaniem u poprzedniego pracodawcy, przekształć to w coś pozytywnego. Porozmawiaj o tym, co wyniosłeś z tej sytuacji, i zaznacz, że ta nowa szansa jest właściwym wyzwaniem na właściwym etapie Twojej kariery.
Wyszedłeś z rozmowy i masz dobre przeczucia. Poszło świetnie. Ale nie wiesz na pewno, czy dostałaś tę pracę. Oto, co robić dalej:
Zaraz po zakończeniu rozmowy oceń, jak Ci poszło. Zanotuj pytania, które otrzymałeś, wraz z odpowiedziami. Przydadzą Ci się, jeśli odbędzie się kolejna rozmowa. Zastanów się też, co przegapiłeś lub powinieneś był powiedzieć, abyś to naprawić lub uzupełnić na kolejnym etapie rekrutacji.
Jeśli nie przejdziesz do dalszego etapu, nie bierz tego zbytnio do siebie. Chociaż w tej chwili możesz się rzeczywiście czuć beznadziejnie, to z pewnością czeka na Ciebie więcej lepszych okazji.
Skontaktuj się z menedżerem ds. rekrutacji – wyślij mu e-mail z podziękowaniem za rozmowę kwalifikacyjną. Zrób to tak szybko, jak to możliwe, najlepiej jeszcze tego samego dnia. Dzięki temu zostaniesz zapamiętany i zrobisz dobre wrażenie. Twój e-mail powinien być zwięzły. Pokaż menedżerowi ds. rekrutacji, że szanujesz jego czas, wykorzystując jednocześnie okazję, aby wspomnieć o następujących punktach:
Jeśli będziesz mieć tyle szczęścia, że otrzymasz wiele ofert pracy, będziesz musiał którąś/któreś odrzucić. Zrób to delikatnie i profesjonalnie. To pomoże zachowaniu dobrych relacji z firmą – nigdy nie wiadomo, kiedy wasze ścieżki ponownie się skrzyżują. Oto nasze najważniejsze wskazówki dotyczące odrzucenia oferty pracy.